Toen Rubens in 1608 uit Italië naar Antwerpen terugkeerde, bracht hij een antieke marmeren buste mee die, zo dacht hij althans, de Romeinse filosoof Seneca (ca. 4 v.C.-65 n.C.) voorstelde. In het stoïcijnse gedachtegoed van Seneca golden wijsheid, standvastigheid, zelfbeheersing en een gerust gemoed bij uitstek als de morele kwaliteiten om de grillen van het lot het hoofd te bieden. Seneca was bijzonder populair in de zestiende en zeventiende eeuw en had ook een grote invloed op Rubens en zijn humanistische vrienden. Rubens heeft de buste van ‘Seneca’ in verscheidene werken afgebeeld. Pas in 1813 werd het echte portret van Seneca ontdekt.
